De Hornevian groepering in het Enneagram
De Hornevian Groepering geeft naast de sociale stijl ook aan hoe ieder type in zijn primaire behoeften tracht te voorzien.
De Hornevian Groepering is uitgewerkt in de traditie van Riso & Hudson en honoreert het werk van Karen Horney, een psychiater die Freuds inzichten verder ontwikkelde door drie fundamenteel verschillende manieren te identificeren waarmee mensen proberen “innerlijke” conflicten op te lossen.
We zouden kunnen zeggen dat de Hornevian Groep de “sociale stijl” van ieder type aangeeft. Er is een assertieve stijl, een terugtrekkende stijl en een meegaande (plichtmatige) stijl. In het volgende gedeelte kun je voor ego ook persoonlijkheid invullen (dat wat mensen van zichzelf laten zien).De stijlen komen het meest tot uitdrukking op momenten van conflict en stress. Hierbij kun je nog onderscheid maken tussen conflict en stress primair veroorzaakt door het “innerlijke” van een mens en conflict en stress waarbij primair de “uiterlijke” omgeving een “innerlijke” beweging veroorzaakt.
De Assertieven (Drie, Zeven, Acht)
De assertieven (Horney’s “bewegend tegen mensen”) omvat de Drieën, Zevens en Achten. Dit zijn de verkopers, leden van de raad van bestuur, directeuren, eigenaren, trainers, presentatoren, sommige acteurs.
De assertieve typen zijn egogeoriënteerde en ego-expansief. Ze reageren op spanning of problemen door hun ego te vergroten, versterken of op te blazen. Ze vergroten liever hun ego als ze problemen tegen komen, dan dat ze zich terugtrekken, rustig houden of bescherming zoeken bij anderen. Deze drie typen hebben problemen met het verwerken of uiten van hun gevoelens.
Ieder van de Hornevian Groepen heeft een intrinsiek gevoel van zichzelf in relatie tot andere mensen. Herkenning en begrip voor de onwaarheid van dit “gevoel van jezelf” kan bijzonder waardevol zijn om door enkele van onze persoonlijkheidspatronen heen te kijken.
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Als je tot de assertieve groep behoort, is je automatische, onbewuste, respons als je een kamer binnen stapt:
“Ik ben het centrum. Ik ben de belangrijkste hier. Nu ik hier ben zal er iets gaan /of moeten gebeuren.”
Assertieven voelen automatisch dat alles wat belangrijk is gebeurd in relatie tot hun aanwezigheid (dit hoeft natuurlijk niet zo te zijn). Voor Zevens en Achten is dit hun natuurlijke gevoel. Zevens komen een kamer binnen en denken “onbewust”:“Iedereen, hier ben ik! Nu ik er ben wordt het feest” Achten denken ”onbewust”: “Ok, ik ben er. Deal met me” De Zevens en de Achten nemen automatisch alle ruimte in en verwachten dat anderen gaan reageren naar hen toe!! Drieën voelen zich niet automatisch het centrum omdat ze voor het verkrijgen van waardering afhankelijk zijn van de aandacht van anderen. Drieën zullen altijd, op een subtiele manier, zoeken naar positieve aandacht van anderen zodat ze zich het centrum kunnen gaan voelen. Hun gedrag is zoiets als“Kijk naar wat ik heb bereikt. Kijk naar me en bevestig mijn waarde”
De Meegaanden, Plichtmatigen (Een, Twee, Zes)
De Een, Twee en Zes (Horney’s “bewegend naar mensen toe”) delen allen een behoefte om andere mensen van dienst te zijn (service te geven). Dit zijn de advocaten, rechters, publieke dienaren, ambtenaren, vakbondsbestuurders en bijzonder trouwe medewerkers.
Deze typen gaan bij het optreden van problemen en stress overleggen met hun ego om uit te vinden wat de beste stappen zijn die ze kunnen nemen. Ze vragen zichzelf af: “Hoe kan ik voldoen aan de eisen die anderen aan me stellen? Hoe kan ik een verantwoordelijk persoon zijn”.
Het is belangrijk te begrijpen dat de meegaande typen niet per definitie meegaand zijn naar andere mensen. Ze zijn echter wel bijzonder meegaand met de eisen en wensen van hun superego’s. Deze drie typen zullen proberen te gehoorzamen aan de innerlijke regels, principes en schrijven dit toe aan het leerproces tijdens de jeugd (opgelegde regels van de autoriteit).
Het resultaat is dat ze vaak zelf ook autoritaire figuren worden - zeker de Enen en de Zessen (Tweeën zijn soms autoritair, echter vaak meer door de “goede ouder” of de vertrouwde adviseur te zijn voor anderen).
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Je stapt een ruimte binnen die vol is met mensen. Automatisch kun je gaan voelen wat er gebeurt met je persoonlijkheid. Wanneer een Een, Twee of Zes een ruimte binnenkomt is hun onbewuste gevoel dat ze “beter” zijn dan anderen. Dit wordt echter vaak subtiel aangegeven naar anderen toe (praten naar boven of beneden).
Enen kunnen een ruimte binnenkomen en onbewust denken: “Het is hier een zooitje en het is ongeorganiseerd. Als ik hier de dienst uit zou maken dan zou het niet zo’n bende zijn”
Tweeën komen een ruimte binnen en denken onbewust: “Al deze arme mensen! Ik wou dat ik tijd had om ze allemaal aandacht te geven. Ze zien er ongelukkig uit - ze hebben mijn hulp nodig”. Door mensen te benaderen vanuit de positie van “liefhebbende persoon”, die altijd klaar staat om aandacht en service te geven, plaatsten de Tweeën zich automatisch in de superieure rol van “beter” te zijn dan anderen.
Zessen worden vaker geplaagd door gevoelens van “minder” te zijn dan anderen (meer dan de Enen en Tweeën). Ze krijgen hun gevoel van beter te zijn dan anderen door zich aan te sluiten bij anderen en vanuit sociale identificatie: “Ik leef in Rotterdam, en dat is beter dan in Amsterdam, Niemand is beter dan mijn team”.
De Terugtrekkenden (Vier, Vijf en Negen)
Vieren, Vijven en Negens (Horney’s “bewegend van mensen af”) behoren tot de zich terugtrekkende groep. Dit zijn de marktonderzoekers, werken in reclame- en direct marketing, kunstenaars, acteurs, IT-medewerkers, trendwatchers. Deze typen maken geen grote differentiatie tussen hun bewuste en onbewuste zelf, onverwerkte gevoelens, gedachten en impulsen. Hun onbewustzijn (het diepste plekje van het onderbewustzijn) is een constant opwellende bron naar het bewustzijn in de vorm van dagdromen en fantasieën.
Alle drie de typen reageren op spanning en stress door zich weg te bewegen vanuit actief meedoen naar een “innerlijke ruimte” in hun imaginatie (imaginatie is een actieve vorm van visualisatie gecombineerd met voelen, zien, horen, proeven, ruiken). Negens trekken zich terug in een veilig en zorgeloos “Innerlijk Heiligdom”. Vieren trekken zich terug in een romantisch en geïdealiseerd “Fantasie Zelf”. Vijven gaan naar een complex en cerebraal “Innerlijke Speeltje”. Praktisch gezegd, deze typen trekken zich allemaal terug, onder stress, vanuit de werkelijkheid en gaan hierbij makkelijk naar hun imaginatie. Ze hebben dus moeite om fysiek aanwezig te blijven en vanuit hun imaginatie weer in actie te komen.
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Je stapt een ruimte binnen die vol is met mensen. Automatisch kun je gaan voelen wat er gebeurt met je persoonlijkheid. Automatisch gaat het gevoel over jezelf naar: “Ik hoor hier niet bij”, “Ik ben anders dan deze mensen”, “Ik pas er niet tussen”. De Vijf en de Vier doen dit het meest duidelijk. Zij versterken hun eigen waarde door zich afzijdig te houden en zich onderscheidend (uniek) te gedragen.
In een volle kamer zouden Vieren zich afstandelijk afzijdig en op een mysterieuze manier kunnen gedragen. Als de Vier zich niet goed voelt zouden ze er ook direct van door kunnen gaan, zeker vanwege hun vaag gevoel voor sociale verplichtingen. Vaak gebruiken ze dan het excuus “Het is te veel voor me”, “Ik heb er nu even geen zin in”.
Vijven geven er niet om er te zijn, maar zouden liever thuis zitten en een boek lezen of hun eigen interesses volgen. Indien ze blijven zie je Vijven vaak aan de kant zitten en iedereen observeren. Als er een context is dan kunnen ze zich wel sociaal bezighouden, bv het geheel opnemen met een videorecorder.
Negens zouden het wel leuk kunnen vinden en zelfs meedoen, maar blijven wel op afstand. Ze kunnen zelfs lachen en knikken terwijl ze aan een filmbezoek denken. Soms tunen ze volledig uit en gaan meeliften met een ander, die dan al het sociale werk voor hen doet, terwijl de Negen stil blijft of een afstandelijke humor laat zien.
De Hornevian Groepering geeft naast de sociale stijl ook aan hoe ieder type in zijn primaire behoeften tracht te voorzien.
De Hornevian Groepering is uitgewerkt in de traditie van Riso & Hudson en honoreert het werk van Karen Horney, een psychiater die Freuds inzichten verder ontwikkelde door drie fundamenteel verschillende manieren te identificeren waarmee mensen proberen “innerlijke” conflicten op te lossen.
We zouden kunnen zeggen dat de Hornevian Groep de “sociale stijl” van ieder type aangeeft. Er is een assertieve stijl, een terugtrekkende stijl en een meegaande (plichtmatige) stijl. In het volgende gedeelte kun je voor ego ook persoonlijkheid invullen (dat wat mensen van zichzelf laten zien).De stijlen komen het meest tot uitdrukking op momenten van conflict en stress. Hierbij kun je nog onderscheid maken tussen conflict en stress primair veroorzaakt door het “innerlijke” van een mens en conflict en stress waarbij primair de “uiterlijke” omgeving een “innerlijke” beweging veroorzaakt.
De Assertieven (Drie, Zeven, Acht)
De assertieven (Horney’s “bewegend tegen mensen”) omvat de Drieën, Zevens en Achten. Dit zijn de verkopers, leden van de raad van bestuur, directeuren, eigenaren, trainers, presentatoren, sommige acteurs.
De assertieve typen zijn egogeoriënteerde en ego-expansief. Ze reageren op spanning of problemen door hun ego te vergroten, versterken of op te blazen. Ze vergroten liever hun ego als ze problemen tegen komen, dan dat ze zich terugtrekken, rustig houden of bescherming zoeken bij anderen. Deze drie typen hebben problemen met het verwerken of uiten van hun gevoelens.
Ieder van de Hornevian Groepen heeft een intrinsiek gevoel van zichzelf in relatie tot andere mensen. Herkenning en begrip voor de onwaarheid van dit “gevoel van jezelf” kan bijzonder waardevol zijn om door enkele van onze persoonlijkheidspatronen heen te kijken.
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Als je tot de assertieve groep behoort, is je automatische, onbewuste, respons als je een kamer binnen stapt:
“Ik ben het centrum. Ik ben de belangrijkste hier. Nu ik hier ben zal er iets gaan /of moeten gebeuren.”
Assertieven voelen automatisch dat alles wat belangrijk is gebeurd in relatie tot hun aanwezigheid (dit hoeft natuurlijk niet zo te zijn). Voor Zevens en Achten is dit hun natuurlijke gevoel. Zevens komen een kamer binnen en denken “onbewust”:“Iedereen, hier ben ik! Nu ik er ben wordt het feest” Achten denken ”onbewust”: “Ok, ik ben er. Deal met me” De Zevens en de Achten nemen automatisch alle ruimte in en verwachten dat anderen gaan reageren naar hen toe!! Drieën voelen zich niet automatisch het centrum omdat ze voor het verkrijgen van waardering afhankelijk zijn van de aandacht van anderen. Drieën zullen altijd, op een subtiele manier, zoeken naar positieve aandacht van anderen zodat ze zich het centrum kunnen gaan voelen. Hun gedrag is zoiets als“Kijk naar wat ik heb bereikt. Kijk naar me en bevestig mijn waarde”
De Meegaanden, Plichtmatigen (Een, Twee, Zes)
De Een, Twee en Zes (Horney’s “bewegend naar mensen toe”) delen allen een behoefte om andere mensen van dienst te zijn (service te geven). Dit zijn de advocaten, rechters, publieke dienaren, ambtenaren, vakbondsbestuurders en bijzonder trouwe medewerkers.
Deze typen gaan bij het optreden van problemen en stress overleggen met hun ego om uit te vinden wat de beste stappen zijn die ze kunnen nemen. Ze vragen zichzelf af: “Hoe kan ik voldoen aan de eisen die anderen aan me stellen? Hoe kan ik een verantwoordelijk persoon zijn”.
Het is belangrijk te begrijpen dat de meegaande typen niet per definitie meegaand zijn naar andere mensen. Ze zijn echter wel bijzonder meegaand met de eisen en wensen van hun superego’s. Deze drie typen zullen proberen te gehoorzamen aan de innerlijke regels, principes en schrijven dit toe aan het leerproces tijdens de jeugd (opgelegde regels van de autoriteit).
Het resultaat is dat ze vaak zelf ook autoritaire figuren worden - zeker de Enen en de Zessen (Tweeën zijn soms autoritair, echter vaak meer door de “goede ouder” of de vertrouwde adviseur te zijn voor anderen).
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Je stapt een ruimte binnen die vol is met mensen. Automatisch kun je gaan voelen wat er gebeurt met je persoonlijkheid. Wanneer een Een, Twee of Zes een ruimte binnenkomt is hun onbewuste gevoel dat ze “beter” zijn dan anderen. Dit wordt echter vaak subtiel aangegeven naar anderen toe (praten naar boven of beneden).
Enen kunnen een ruimte binnenkomen en onbewust denken: “Het is hier een zooitje en het is ongeorganiseerd. Als ik hier de dienst uit zou maken dan zou het niet zo’n bende zijn”
Tweeën komen een ruimte binnen en denken onbewust: “Al deze arme mensen! Ik wou dat ik tijd had om ze allemaal aandacht te geven. Ze zien er ongelukkig uit - ze hebben mijn hulp nodig”. Door mensen te benaderen vanuit de positie van “liefhebbende persoon”, die altijd klaar staat om aandacht en service te geven, plaatsten de Tweeën zich automatisch in de superieure rol van “beter” te zijn dan anderen.
Zessen worden vaker geplaagd door gevoelens van “minder” te zijn dan anderen (meer dan de Enen en Tweeën). Ze krijgen hun gevoel van beter te zijn dan anderen door zich aan te sluiten bij anderen en vanuit sociale identificatie: “Ik leef in Rotterdam, en dat is beter dan in Amsterdam, Niemand is beter dan mijn team”.
De Terugtrekkenden (Vier, Vijf en Negen)
Vieren, Vijven en Negens (Horney’s “bewegend van mensen af”) behoren tot de zich terugtrekkende groep. Dit zijn de marktonderzoekers, werken in reclame- en direct marketing, kunstenaars, acteurs, IT-medewerkers, trendwatchers. Deze typen maken geen grote differentiatie tussen hun bewuste en onbewuste zelf, onverwerkte gevoelens, gedachten en impulsen. Hun onbewustzijn (het diepste plekje van het onderbewustzijn) is een constant opwellende bron naar het bewustzijn in de vorm van dagdromen en fantasieën.
Alle drie de typen reageren op spanning en stress door zich weg te bewegen vanuit actief meedoen naar een “innerlijke ruimte” in hun imaginatie (imaginatie is een actieve vorm van visualisatie gecombineerd met voelen, zien, horen, proeven, ruiken). Negens trekken zich terug in een veilig en zorgeloos “Innerlijk Heiligdom”. Vieren trekken zich terug in een romantisch en geïdealiseerd “Fantasie Zelf”. Vijven gaan naar een complex en cerebraal “Innerlijke Speeltje”. Praktisch gezegd, deze typen trekken zich allemaal terug, onder stress, vanuit de werkelijkheid en gaan hierbij makkelijk naar hun imaginatie. Ze hebben dus moeite om fysiek aanwezig te blijven en vanuit hun imaginatie weer in actie te komen.
Een simpel voorbeeld (uitgaande van enige herkenning en begrip voor jezelf):
Je stapt een ruimte binnen die vol is met mensen. Automatisch kun je gaan voelen wat er gebeurt met je persoonlijkheid. Automatisch gaat het gevoel over jezelf naar: “Ik hoor hier niet bij”, “Ik ben anders dan deze mensen”, “Ik pas er niet tussen”. De Vijf en de Vier doen dit het meest duidelijk. Zij versterken hun eigen waarde door zich afzijdig te houden en zich onderscheidend (uniek) te gedragen.
In een volle kamer zouden Vieren zich afstandelijk afzijdig en op een mysterieuze manier kunnen gedragen. Als de Vier zich niet goed voelt zouden ze er ook direct van door kunnen gaan, zeker vanwege hun vaag gevoel voor sociale verplichtingen. Vaak gebruiken ze dan het excuus “Het is te veel voor me”, “Ik heb er nu even geen zin in”.
Vijven geven er niet om er te zijn, maar zouden liever thuis zitten en een boek lezen of hun eigen interesses volgen. Indien ze blijven zie je Vijven vaak aan de kant zitten en iedereen observeren. Als er een context is dan kunnen ze zich wel sociaal bezighouden, bv het geheel opnemen met een videorecorder.
Negens zouden het wel leuk kunnen vinden en zelfs meedoen, maar blijven wel op afstand. Ze kunnen zelfs lachen en knikken terwijl ze aan een filmbezoek denken. Soms tunen ze volledig uit en gaan meeliften met een ander, die dan al het sociale werk voor hen doet, terwijl de Negen stil blijft of een afstandelijke humor laat zien.