De subtypen
Als men nog specifieker in de kennis van het enneagram duikt, blijkt dat ieder enneagramtype ook nog eens drie verschillende versies kent: de zogeheten subtypen. De subtypen vertegenwoordigen een verborgen gerichtheid van de aandacht van het type op drie primaire levensgebieden. Dat zijn de gebieden: zelfbehoud, sociale situaties en intieme situaties.
Net zoals eigenlijk alle negen enneagramtypen en alle drie de centra in ieder mens (sluimerend) werkzaam zijn, zo geldt dat alle drie de subtypen dat ook zijn. Echter ook hier geldt, dat één van deze subtypen veelal dominant aanwezig is. De kennis van de subtypen is interessant voor diegenen die het enneagram nog dieper willen doorgronden.
Het zelfbehoudende subtype komt voort uit ons instinct om fysiek te overleven.
Het sociale subtype komt voort uit ons instinct om in de groep te overleven.
Het intieme subtype komt voor uit ons instinct voor overleving van de soort.
Het zelfbehoudende subtype
Zelfbehoudende subtypen zijn relatief eenvoudig te herkennen: ze zijn erg bezig met het verwerven en bewaren van lichamelijke veiligheid en comfort. Dit vertaalt zich veelal in een overheersende oriëntatie op voedsel, kleding, geld, de eigen woning en lichamelijke gezondheid. Ze zijn aards en praktisch.
Het sociale subtype
Sociale subtypen zijn gefocust op het handhaven van het gevoel van eigenwaarde dat ze ontlenen aan hun deelname in activiteiten met anderen. Ze willen het gevoel hebben ergens bij te horen en eraan mee te doen en houden van het gevoel om nodig te zijn in hun omgeving. Ze verkeren over het algemeen graag in het gezelschap van andere mensen en hebben veel sociale contacten.
Het intieme subtype
Intieme subtypen zijn onafgebroken op zoek naar intensiteit. Dat geldt voor intensiteit in mensen, maar ook in activiteiten. Intensiteit geeft hen energie en maakt hen enthousiast. Ze zijn gericht op intimiteit in één-op-één situaties en dromen over mensen die hen zouden kunnen complementeren.
Als men nog specifieker in de kennis van het enneagram duikt, blijkt dat ieder enneagramtype ook nog eens drie verschillende versies kent: de zogeheten subtypen. De subtypen vertegenwoordigen een verborgen gerichtheid van de aandacht van het type op drie primaire levensgebieden. Dat zijn de gebieden: zelfbehoud, sociale situaties en intieme situaties.
Net zoals eigenlijk alle negen enneagramtypen en alle drie de centra in ieder mens (sluimerend) werkzaam zijn, zo geldt dat alle drie de subtypen dat ook zijn. Echter ook hier geldt, dat één van deze subtypen veelal dominant aanwezig is. De kennis van de subtypen is interessant voor diegenen die het enneagram nog dieper willen doorgronden.
Het zelfbehoudende subtype komt voort uit ons instinct om fysiek te overleven.
Het sociale subtype komt voort uit ons instinct om in de groep te overleven.
Het intieme subtype komt voor uit ons instinct voor overleving van de soort.
Het zelfbehoudende subtype
Zelfbehoudende subtypen zijn relatief eenvoudig te herkennen: ze zijn erg bezig met het verwerven en bewaren van lichamelijke veiligheid en comfort. Dit vertaalt zich veelal in een overheersende oriëntatie op voedsel, kleding, geld, de eigen woning en lichamelijke gezondheid. Ze zijn aards en praktisch.
Het sociale subtype
Sociale subtypen zijn gefocust op het handhaven van het gevoel van eigenwaarde dat ze ontlenen aan hun deelname in activiteiten met anderen. Ze willen het gevoel hebben ergens bij te horen en eraan mee te doen en houden van het gevoel om nodig te zijn in hun omgeving. Ze verkeren over het algemeen graag in het gezelschap van andere mensen en hebben veel sociale contacten.
Het intieme subtype
Intieme subtypen zijn onafgebroken op zoek naar intensiteit. Dat geldt voor intensiteit in mensen, maar ook in activiteiten. Intensiteit geeft hen energie en maakt hen enthousiast. Ze zijn gericht op intimiteit in één-op-één situaties en dromen over mensen die hen zouden kunnen complementeren.
De drie instincten
Hoewel we alle drie de instincten in ons hebben, is een van deze de dominante focus van onze aandacht en gedrag—de verzameling van houdingen en waarden waar we het meest toe aangetrokken zijn en mee op ons gemak. We hebben elk ook een tweede instinct dat gebruikt wordt om het dominante instinct te ondersteunen, en ook een derde instinct dat het minst ontwikkeld is—echt een blinde vlek in onze persoonlijkheid en onze waarden. Welk instinct in elk van deze drie posities is—meest, middel en minst ontwikkeld—produceert wat we noemen onze "instinctuele stapel" (zoals een drielaags cake) met ons dominante instinct bovenop, het volgend ontwikkelde instinct in het midden, en het minst ontwikkelde onderop.
Deze instinctuele drijfveren beïnvloeden onze persoonlijkheden diepgaand, en tegelijkertijd bepalen onze persoonlijkheden in grote lijnen wat voor prioriteit een persoon deze drie instinctuele behoeften geeft. Dus, terwijl ieder mens al deze drie instincten in zich werkzaam heeft, zorgt onze persoonlijkheid ervoor dat we meer betrokken zijn bij een van deze instincten dan bij de andere twee. We noemen dit instinct ons dominanteinstinct. Dit neigt ernaar onze eerste prioriteit te zijn—het levensgebied waar we het eerst aandacht aan besteden. Maar wanneer we meer vast zijn komen te zitten in de afweren van onze persoonlijkheid—verder naar beneden in de niveaus van ontwikkeling--belemmerd onze persoonlijkheid het meest ons dominante instinct.
Verder beïnvloed ons enneagramtype de manier waarop we onze dominante instinctuele behoefte benaderen. Het combineren van ons enneagram type met ons dominante instinct geeft een veel specifieker portret van de werking van onze persoonlijkheid. Wanneer we het onderscheid van deze drie instincten toepassen op de negen enneagram typen, creëren deze 27 unieke combinaties van type en dominant instinct, die verschillen en variatie verklaren binnen de typen. We noemen deze combinaties de instinctuele varianten.
De volgende iets uitgebreidere beschrijvingen van de drie instincten:
Zelfbehoud instinct
Mensen die dit als hun dominante instinct hebben worden in beslag genomen door veiligheid, comfort, gezondheid, energie, en welbevinden van het fysieke lichaam. Ze zijn in een woord vooral geïnteresseerd in het hebben van genoeg hulpbronnen om in de behoeften van het leven te voorzien. Identificatie met het lichaam is een fundamentele focus voor alle mensen, en we hebben ons lichaam nodig om goed te functioneren, om te leven en actief te zijn in de wereld. De meeste mensen in hedendaagse culturen hoeven geen issues van leven of dood en "overleven" in de strikte betekenis onder ogen te zien; dus zijn zelfbehoud typen vooral bezig met voedsel, geld, huisvesting, medische zaken, en fysiek comfort. Daarnaast zijn diegenen die primair gefocust zijn op zelfbehoud daardoor gewoonlijk ook geïnteresseerd in het in stand houden van deze hulpbronnen voor anderen. Hun aandacht gaat spontaan naar zaken gerelateerd aan gebieden als kleren, temperatuur, winkelen, decoreren en dergelijke, in het bijzonder als ze niet tevreden zijn op deze gebieden of een gevoel van gebrek hebben door hun kindertijd. Zelfbehoud typen neigen ernaar meer geaard te zijn, praktisch, serieus, en introverter dan de andere twee instinctuele subtypen. Ze kunnen actieve sociale levens hebben en een bevredigende intieme relatie, maar als ze het gevoel hebben dat hun zelfbehoudsbehoeften niet bevredigd zijn, zullen ze niet gelukkig of op hun gemak zijn. In hun primaire relaties zijn deze mensen "nestbouwers"—ze zoeken huiselijke kalmte en veiligheid met een stabiele, betrouwbare partner.
Seksuele (of "intimiteits") instinct
Veel mensen identificeren zichzelf in eerste instantie als dit type, omdat ze geleerd hebben dat seksuele typen geïnteresseerd zijn in "een-op-een relaties". Maar alle drie de instinctuele typen zijn geïnteresseerd in een-op-een relaties om verschillende redenen, dus dit onderscheidt ze niet. Het sleutelelement in seksuele typen is een intense drijfveer naar intimiteit en een constant bewustzijn van de "chemie" tussen henzelf en anderen. Seksuele typen zijn onmiddellijk bewust van een aantrekkingskracht, of gebrek daaraan, tussen henzelf en andere mensen. Hoewel verder de basis voor dit instinct gerelateerd is aan seksualiteit, gaat het niet noodzakelijk over mensen die seks met elkaar hebben. Er zijn vele mensen waar we graag bij in de buurt zijn om redenen van persoonlijke chemie, en waarbij we niet de intentie hebben een "verhouding te hebben". Hoe dan ook, we zouden ons er bewust van kunnen zijn dat we ons gestimuleerd voelen in het gezelschap van bepaalde mensen, en minder in dat van anderen. Het seksuele type is constant aan het bewegen naar dat gevoel van intense stimulatie en intimiteit in hun relaties en activiteiten. Ze zijn het meest geanimeerd van de drie instinctuele typen, en neigen ernaar meer agressief, competitief, geladen en emotioneel intens te zijn dan de zelfbehoud en sociale typen. Seksuele typen hebben een diepe intimiteit nodig in hun primaire relaties, of anders blijven ze onbevredigd. Ze genieten ervan intens bezig te zijn met anderen—zelfs versmolten—en kunnen ontgoocheld raken met partners die niet in staat zijn hun behoefte aan intens energetische gemeenschap te bevredigen. Jezelf verliezen in een "samensmelting" van zijn is het ideaal hier, en seksuele typen zijn altijd op zoek naar deze toestand met anderen en met stimulerende objecten in hun wereld.
Sociale (of "adaptieve") instinct
Net zoals veel mensen ertoe neigen zich te misidentificeren als seksuele typen omdat ze een-op-een relaties willen, lukt het veel mensen niet zich te herkennen als sociale typen, omdat ze het (verkeerde) idee hebben dat dit betekend om altijd betrokken te zijn bij groepen, samenkomsten en feesten. Zoals zelfbehoud typen erin geïnteresseerd zijn de omgeving zo aan te passen dat ze zichzelf veilig en comfortabel voelen, zo passen sociale typen zichzelf aan de behoeften van de sociale situatie waarin ze zich bevinden aan. Sociale typen zijn zich dus erg bewust van andere mensen, of ze nou in intieme situaties zijn of in groepen. Ze zijn zich er ook van bewust hoe hun acties en attituden degenen om hen heen beïnvloeden. Daarnaast, seksuele typen zoeken intimiteit, en sociale typen zoeken persoonlijke binding: ze willen in een lange-termijn contact staan met mensen en betrokken zijn in hun wereld. Sociale typen zijn het meest geïnteresseerd in het doen van dingen die enige impact hebben op hun gemeenschap, of zelfs bredere gebieden. Ze neigen ernaar warmer, opener, betrokkener, en sociaal verantwoordelijker te zijn dan de andere twee typen. In hun primaire relaties zoeken ze partners met wie ze sociale activiteiten kunnen delen, waarbij ze willen dat hun boezemvrienden betrokken zijn bij projecten en gebeurtenissen met hen. Paradoxaal genoeg neigen ze ernaar lange perioden van alleen maar intitimiteit of stil alleen zijn te mijden, omdat ze beide zien als mogelijk belemmerend. Sociale typen verliezen hun besef van identiteit en betekenis wanneer ze niet betrokken zijn bij anderen in activiteiten die hun individuele interesses overstijgen.
Hoewel we alle drie de instincten in ons hebben, is een van deze de dominante focus van onze aandacht en gedrag—de verzameling van houdingen en waarden waar we het meest toe aangetrokken zijn en mee op ons gemak. We hebben elk ook een tweede instinct dat gebruikt wordt om het dominante instinct te ondersteunen, en ook een derde instinct dat het minst ontwikkeld is—echt een blinde vlek in onze persoonlijkheid en onze waarden. Welk instinct in elk van deze drie posities is—meest, middel en minst ontwikkeld—produceert wat we noemen onze "instinctuele stapel" (zoals een drielaags cake) met ons dominante instinct bovenop, het volgend ontwikkelde instinct in het midden, en het minst ontwikkelde onderop.
Deze instinctuele drijfveren beïnvloeden onze persoonlijkheden diepgaand, en tegelijkertijd bepalen onze persoonlijkheden in grote lijnen wat voor prioriteit een persoon deze drie instinctuele behoeften geeft. Dus, terwijl ieder mens al deze drie instincten in zich werkzaam heeft, zorgt onze persoonlijkheid ervoor dat we meer betrokken zijn bij een van deze instincten dan bij de andere twee. We noemen dit instinct ons dominanteinstinct. Dit neigt ernaar onze eerste prioriteit te zijn—het levensgebied waar we het eerst aandacht aan besteden. Maar wanneer we meer vast zijn komen te zitten in de afweren van onze persoonlijkheid—verder naar beneden in de niveaus van ontwikkeling--belemmerd onze persoonlijkheid het meest ons dominante instinct.
Verder beïnvloed ons enneagramtype de manier waarop we onze dominante instinctuele behoefte benaderen. Het combineren van ons enneagram type met ons dominante instinct geeft een veel specifieker portret van de werking van onze persoonlijkheid. Wanneer we het onderscheid van deze drie instincten toepassen op de negen enneagram typen, creëren deze 27 unieke combinaties van type en dominant instinct, die verschillen en variatie verklaren binnen de typen. We noemen deze combinaties de instinctuele varianten.
De volgende iets uitgebreidere beschrijvingen van de drie instincten:
Zelfbehoud instinct
Mensen die dit als hun dominante instinct hebben worden in beslag genomen door veiligheid, comfort, gezondheid, energie, en welbevinden van het fysieke lichaam. Ze zijn in een woord vooral geïnteresseerd in het hebben van genoeg hulpbronnen om in de behoeften van het leven te voorzien. Identificatie met het lichaam is een fundamentele focus voor alle mensen, en we hebben ons lichaam nodig om goed te functioneren, om te leven en actief te zijn in de wereld. De meeste mensen in hedendaagse culturen hoeven geen issues van leven of dood en "overleven" in de strikte betekenis onder ogen te zien; dus zijn zelfbehoud typen vooral bezig met voedsel, geld, huisvesting, medische zaken, en fysiek comfort. Daarnaast zijn diegenen die primair gefocust zijn op zelfbehoud daardoor gewoonlijk ook geïnteresseerd in het in stand houden van deze hulpbronnen voor anderen. Hun aandacht gaat spontaan naar zaken gerelateerd aan gebieden als kleren, temperatuur, winkelen, decoreren en dergelijke, in het bijzonder als ze niet tevreden zijn op deze gebieden of een gevoel van gebrek hebben door hun kindertijd. Zelfbehoud typen neigen ernaar meer geaard te zijn, praktisch, serieus, en introverter dan de andere twee instinctuele subtypen. Ze kunnen actieve sociale levens hebben en een bevredigende intieme relatie, maar als ze het gevoel hebben dat hun zelfbehoudsbehoeften niet bevredigd zijn, zullen ze niet gelukkig of op hun gemak zijn. In hun primaire relaties zijn deze mensen "nestbouwers"—ze zoeken huiselijke kalmte en veiligheid met een stabiele, betrouwbare partner.
Seksuele (of "intimiteits") instinct
Veel mensen identificeren zichzelf in eerste instantie als dit type, omdat ze geleerd hebben dat seksuele typen geïnteresseerd zijn in "een-op-een relaties". Maar alle drie de instinctuele typen zijn geïnteresseerd in een-op-een relaties om verschillende redenen, dus dit onderscheidt ze niet. Het sleutelelement in seksuele typen is een intense drijfveer naar intimiteit en een constant bewustzijn van de "chemie" tussen henzelf en anderen. Seksuele typen zijn onmiddellijk bewust van een aantrekkingskracht, of gebrek daaraan, tussen henzelf en andere mensen. Hoewel verder de basis voor dit instinct gerelateerd is aan seksualiteit, gaat het niet noodzakelijk over mensen die seks met elkaar hebben. Er zijn vele mensen waar we graag bij in de buurt zijn om redenen van persoonlijke chemie, en waarbij we niet de intentie hebben een "verhouding te hebben". Hoe dan ook, we zouden ons er bewust van kunnen zijn dat we ons gestimuleerd voelen in het gezelschap van bepaalde mensen, en minder in dat van anderen. Het seksuele type is constant aan het bewegen naar dat gevoel van intense stimulatie en intimiteit in hun relaties en activiteiten. Ze zijn het meest geanimeerd van de drie instinctuele typen, en neigen ernaar meer agressief, competitief, geladen en emotioneel intens te zijn dan de zelfbehoud en sociale typen. Seksuele typen hebben een diepe intimiteit nodig in hun primaire relaties, of anders blijven ze onbevredigd. Ze genieten ervan intens bezig te zijn met anderen—zelfs versmolten—en kunnen ontgoocheld raken met partners die niet in staat zijn hun behoefte aan intens energetische gemeenschap te bevredigen. Jezelf verliezen in een "samensmelting" van zijn is het ideaal hier, en seksuele typen zijn altijd op zoek naar deze toestand met anderen en met stimulerende objecten in hun wereld.
Sociale (of "adaptieve") instinct
Net zoals veel mensen ertoe neigen zich te misidentificeren als seksuele typen omdat ze een-op-een relaties willen, lukt het veel mensen niet zich te herkennen als sociale typen, omdat ze het (verkeerde) idee hebben dat dit betekend om altijd betrokken te zijn bij groepen, samenkomsten en feesten. Zoals zelfbehoud typen erin geïnteresseerd zijn de omgeving zo aan te passen dat ze zichzelf veilig en comfortabel voelen, zo passen sociale typen zichzelf aan de behoeften van de sociale situatie waarin ze zich bevinden aan. Sociale typen zijn zich dus erg bewust van andere mensen, of ze nou in intieme situaties zijn of in groepen. Ze zijn zich er ook van bewust hoe hun acties en attituden degenen om hen heen beïnvloeden. Daarnaast, seksuele typen zoeken intimiteit, en sociale typen zoeken persoonlijke binding: ze willen in een lange-termijn contact staan met mensen en betrokken zijn in hun wereld. Sociale typen zijn het meest geïnteresseerd in het doen van dingen die enige impact hebben op hun gemeenschap, of zelfs bredere gebieden. Ze neigen ernaar warmer, opener, betrokkener, en sociaal verantwoordelijker te zijn dan de andere twee typen. In hun primaire relaties zoeken ze partners met wie ze sociale activiteiten kunnen delen, waarbij ze willen dat hun boezemvrienden betrokken zijn bij projecten en gebeurtenissen met hen. Paradoxaal genoeg neigen ze ernaar lange perioden van alleen maar intitimiteit of stil alleen zijn te mijden, omdat ze beide zien als mogelijk belemmerend. Sociale typen verliezen hun besef van identiteit en betekenis wanneer ze niet betrokken zijn bij anderen in activiteiten die hun individuele interesses overstijgen.