Subtypen van enneagramtype op basis van instincten
Izacho beschreef nog een andere vorm van subtypen, gebaseerd op drie primaire instincten van het menselijke gedrag:
Technisch gesproken vormen ze geen subtype. Een subtype staat, per definitie, in een afhankelijkheidsrelatie tot een type.
We zouden bij wijze van spreke mensen kunnen indelen in drie instincten zonder verder het enneagram te benoemen. In combinatie echter met de enneagramtypen levert het een mooie omschrijving op die we dan wel subtypen noemen.
DE SUBTYPEN
In een-op-een relaties wordt woede geuit door jaloezie (verhit raken)
Perfectionisten uiten hun jaloezie door zich op een boze en bezitterige manier te gedragen. Ze kunnen er zo moeilijk achterkomen wat ze zelf willen en zichzelf zo moeilijk toestaan plezier te maken, dat elke bedreiging van iets dat hen voldoening schenkt voelt als het verliezen van een levensader. Het uitgangspunt is echtelijke trouw. Maar deze jaloezie gaat veel verder dan afspraken over vreemdgaan. Enen kunnen jaloers zijn op anderen die promotie maken; op anderen wiens ideeën serieus genomen worden en op mensen die populair zijn op het werk. Ze moeten zich goed voelen. Ze werken hard en voelen zich jaloers als ze niet bevestigd worden. Ze durven eerder te zeggen: “Ik verdien erkenning” of “Je had me aandacht moeten geven” dan “Ik wil erkenning” of “Ik heb behoefte aan aandacht”.
In sociale situaties wordt woede geuit door een onaangepaste (rigide) houding
Enen kunnen uiting aan hun woede geven door het op te nemen voor het goede doel en sociale idealen. Religieuze hartstocht en politieke overtuiging zijn primaire uitlaatkleppen voor woede. Enen ontmoeten elkaar op de barricaden bij publieke demonstraties, waar ieder zijn gekozen kant ziet als ‘de enige juiste weg’.
Wanneer ze eenmaal een positie hebben ingenomen, kan het buitengewoon moeilijk zijn zich open te stellen voor nieuwe informatie. Volgens Enen moet een beslissing goed of fout zijn. Eén fout kan de hele beslissing verknallen en alle stukjes moeten dan weer opnieuw bekeken worden. Zonder zekerheden kunnen ze geen stappen ondernemen en tijdens een extreem rigide houding sluiten ze zich af voor alternatieven. Ze nemen geen nieuwe informatie in zich op, want dat zou de basis van hun hele ideeënwereld op losse schroeven kunnen zetten.
Als het gaat om zelfbehoud wordt woede omgezet in angst (bezorgdheid)
De strijd tussen ‘doen wat ze zelf willen’ en ‘doen wat juist is’ roept angst op voor zelfbehoud. In de levensvisie van de Een worden liefde en steun niet ‘zomaar’ gegeven. Ze moeten het verdienen door zich ‘juist’ te gedragen, en als ze zich ‘slecht’ gedragen wordt het hun afgenomen. Om te overleven moeten ze behouden wat ze hebben. Afhankelijkheid brengt risico’s met zich mee. “Wat van jou is, is van jou en wat van mij is, is van mij.” Het is ieder voor zich in het leven. Enen onderhouden zichzelf en maken zich zorgen als ze anderen moeten onderhouden. Bezorgdheid en boosheid gaan hand in hand. Onderdrukte behoeften vlammen op en worden verontwaardigd gericht op mensen die zich geen zorgen hoeven te maken over zelfbehoud. “Waarom moet ik hier doorheen? Waarom hoef jij er niet voor te vechten? Het leven is niet eerlijk.”
- het zelbehoudende instinct
- het sociale instinct
- het seksuele instinct (een op een relatie)
Technisch gesproken vormen ze geen subtype. Een subtype staat, per definitie, in een afhankelijkheidsrelatie tot een type.
We zouden bij wijze van spreke mensen kunnen indelen in drie instincten zonder verder het enneagram te benoemen. In combinatie echter met de enneagramtypen levert het een mooie omschrijving op die we dan wel subtypen noemen.
DE SUBTYPEN
In een-op-een relaties wordt woede geuit door jaloezie (verhit raken)
Perfectionisten uiten hun jaloezie door zich op een boze en bezitterige manier te gedragen. Ze kunnen er zo moeilijk achterkomen wat ze zelf willen en zichzelf zo moeilijk toestaan plezier te maken, dat elke bedreiging van iets dat hen voldoening schenkt voelt als het verliezen van een levensader. Het uitgangspunt is echtelijke trouw. Maar deze jaloezie gaat veel verder dan afspraken over vreemdgaan. Enen kunnen jaloers zijn op anderen die promotie maken; op anderen wiens ideeën serieus genomen worden en op mensen die populair zijn op het werk. Ze moeten zich goed voelen. Ze werken hard en voelen zich jaloers als ze niet bevestigd worden. Ze durven eerder te zeggen: “Ik verdien erkenning” of “Je had me aandacht moeten geven” dan “Ik wil erkenning” of “Ik heb behoefte aan aandacht”.
In sociale situaties wordt woede geuit door een onaangepaste (rigide) houding
Enen kunnen uiting aan hun woede geven door het op te nemen voor het goede doel en sociale idealen. Religieuze hartstocht en politieke overtuiging zijn primaire uitlaatkleppen voor woede. Enen ontmoeten elkaar op de barricaden bij publieke demonstraties, waar ieder zijn gekozen kant ziet als ‘de enige juiste weg’.
Wanneer ze eenmaal een positie hebben ingenomen, kan het buitengewoon moeilijk zijn zich open te stellen voor nieuwe informatie. Volgens Enen moet een beslissing goed of fout zijn. Eén fout kan de hele beslissing verknallen en alle stukjes moeten dan weer opnieuw bekeken worden. Zonder zekerheden kunnen ze geen stappen ondernemen en tijdens een extreem rigide houding sluiten ze zich af voor alternatieven. Ze nemen geen nieuwe informatie in zich op, want dat zou de basis van hun hele ideeënwereld op losse schroeven kunnen zetten.
Als het gaat om zelfbehoud wordt woede omgezet in angst (bezorgdheid)
De strijd tussen ‘doen wat ze zelf willen’ en ‘doen wat juist is’ roept angst op voor zelfbehoud. In de levensvisie van de Een worden liefde en steun niet ‘zomaar’ gegeven. Ze moeten het verdienen door zich ‘juist’ te gedragen, en als ze zich ‘slecht’ gedragen wordt het hun afgenomen. Om te overleven moeten ze behouden wat ze hebben. Afhankelijkheid brengt risico’s met zich mee. “Wat van jou is, is van jou en wat van mij is, is van mij.” Het is ieder voor zich in het leven. Enen onderhouden zichzelf en maken zich zorgen als ze anderen moeten onderhouden. Bezorgdheid en boosheid gaan hand in hand. Onderdrukte behoeften vlammen op en worden verontwaardigd gericht op mensen die zich geen zorgen hoeven te maken over zelfbehoud. “Waarom moet ik hier doorheen? Waarom hoef jij er niet voor te vechten? Het leven is niet eerlijk.”