De werelden van HET, IK en WIJ
Ondernemer en adviseur Daniel Ofman staat vooral bekend om zijn prikkelende principe van het kernkwadrant, dat een leven lang uitdaging biedt. Ofman noemt de context voor het werken met kernkwadranten: het bestaan van drie leidende denkwijzen, die hij planeten noemt, met elk hun eigen wetmatigheden. We voelen ons allemaal in meer of mindere mate verbonden met één van die planeten, terwijl de sleutel tot succes schuilt in een 3D aanpak waarbij alle drie dimensies elkaar ontmoeten. Want werkelijke verandering ontstaat alleen als de samenhang tussen IK (houding), WIJ (verhouding) en HET (inhoud) helemaal klopt.
De werelden van HET, IK en WIJ
Ondernemer en adviseur Daniel Ofman staat vooral bekend om zijn prikkelende principe van het kernkwadrant, dat een leven lang uitdaging biedt. Ofman noemt de context voor het werken met kernkwadranten: het bestaan van drie leidende denkwijzen, die hij planeten noemt, met elk hun eigen wetmatigheden. We voelen ons allemaal in meer of mindere mate verbonden met één van die planeten, terwijl de sleutel tot succes schuilt in een 3D aanpak waarbij alle drie dimensies elkaar ontmoeten. Want werkelijke verandering ontstaat alleen als de samenhang tussen IK (houding), WIJ (verhouding) en HET (inhoud) helemaal klopt.
De HET lens
We leven eigenlijk op drie planeten, met elk hun eigen werkelijkheden of waarheden. In die drie werelden wonen mensen die op een bepaalde manier denken. De eerste van die planeten noemt Ofman de HET-planeet. Mensen die hier leven zijn eigenlijk alleen maar geïnteresseerd in dat wat je kunt bewijzen en meten. De wereld van de wetenschap, waar men zaken objectief, concreet en tastbaar wil maken. Daar komen fantastische technologieën en uitvindingen uit voort. “Door zaken te meten en te registreren, kun je ze plannen, controleren, beïnvloeden en beheersen. Dat is echt handig. Er is dan ook niets mis met deze wereld”, vervolgt Ofman, “behalve wanneer je denkt dat dit de enige energie of wereld is. Helaas kom ik nogal eens wat mensen tegen, met name in managementposities, die niet verder denken dan dat. Dat is jammer, want er zijn nog twee werelden die minstens zo relevant zijn.”
De WIJ lens
De tweede planeet die Ofman beschrijft is de zogenoemde WIJ-planeet. De mensen die hier wonen denken niet in wetenschappelijke benaderingen, maar zijn geïnteresseerd in wat er tussen mensen gebeurt, het intermenselijke verkeer. Hier gaat het over sfeer, over identiteit en over organisatiecultuur. Hoe gedragen mensen zich, hoe gaan we met elkaar om en wat vinden we juist? Hier gaat het dus niet om wat objectief meetbaar is, maar om wat je kiest. En om contact maken, ècht contact. En in contact gebeurt er van alles. Wanneer je het met elkaar hebt over waarden of over elkaars ervaring en beleving dan komt het tot leven. Door naar elkaar te luisteren en de dialoog aan te gaan kom je samen tot inzichten. Er gebeurt wat. En wat er gebeurt kun je niet beheersen, maar het ontstaat. Een totaal andere benadering dus dan de maakbaarheid van de bewoners van de HET-planeet.
De IK lens
Dan is er de derde planeet. De binnenwereld, je‘IK.’ Iedereen heeft een andere beleving en andere interesses. Hier gaat het om wat je boeit, wat je inspireert en waar je bloed sneller van gaat stromen? Wat maakt je enthousiast, waar krijg je energie van? Dat is dus puur subjectief, anders dan de objectiviteit van de HET-mensen. Hier gaat het niet om waarheid en juistheid, maar om schoonheid.
“Alleen als alle denkwerelden kloppen, dan is er succes.
Daar waar werelden elkaar ontmoeten is ruimte voor ontwikkeling.”
De clou van de lenzen
En wat is nou het geval? Alle drie de werelden zijn er altijd. Samen vormen ze een spanningsveld, als drie cirkels die elkaar overlappen. ‘Het’ als wereld van inhoud en inhoudelijkheid, ‘wij’ als wereld van verhouding en ‘ik’ als de wereld van houding ten opzichte van de wereld om je heen. Alleen waar alle werelden kloppen en elkaar ontmoeten is succes. Waar het dus omgaat is: klopt het inhoudelijk waar we mee bezig zijn? Klopt je houding, zoals je ermee omgaat, en klopt de verhouding. Ontbreekt één van deze drie, dan eindig je met…..niets.”
Driedimensionaal kijken
De sleutel lijkt te liggen in het ontwikkelen van een driedimensionaal bewustzijn. Door situaties door drie lenzen te bekijken en jezelf af te vragen ‘wat gebeurt er in mij’, ‘wat gebeurt er tussen ons’ en ‘waar gaat het inhoudelijk over’, ontstaat er focus op alle werelden. “Verdwaal niet in alleen de HET-wereld en in zaken als doelstellingen en resultaten.
Raak niet verstrikt in alleen je binnenwereld of in de vraagstukken die spelen in de WIJ-wereld, over bijvoorbeeld groepsdynamiek. Zet de situatie in het midden en kijk naar het gezamenlijke doel. Zoek daarbij naar andere thema’s, andere invalshoeken en ingangen. Op die manier krijgt elk thema drie dimensies.” Zoals innovatie bijvoorbeeld, waar veel bedrijven mee bezig zijn.
Zet het in het midden van de drie werelden, daar waar de overlap is. Voor innovatie heb je de juiste tools nodig, de HET-wereld, maar die alleen maken je niet innovatief. Daarvoor heb je ook de andere werelden nodig: de juiste houding (IK), zoals nieuwsgierigheid, en het juiste klimaat (WIJ) waarin je als organisatie innovatie stimuleert. Raak dus geïnteresseerd in alle werelden en zoek de weg naar het midden.
Het leren kennen van die werelden is het begin van grote veranderingen. Tijdens die ontdekkingstocht mag en kan verandering echter niet het doel zijn. Hoewel dit in de HET-wereld wel het geval is, is verandering in de IK- en WIJ-wereld een gevolg. Het volgt op écht contact maken, op elkaar zien, met elkaar praten en naar elkaar luisteren. Dat gebeurt niet door je medewerkers een tevredenheidsenquête in te laten vullen. Dat is een benadering puur en alleen vanuit de HET-wereld. Werkelijke interesse en écht luisteren is openstaan voor de verhalen van mensen, voor datgene wat hen werkelijk beweegt en inspireert. Op die manier integreer je alle werelden en ontstaat er een compleet, driedimensionaal beeld waarmee elke situatie te beïnvloeden is.
We leven eigenlijk op drie planeten, met elk hun eigen werkelijkheden of waarheden. In die drie werelden wonen mensen die op een bepaalde manier denken. De eerste van die planeten noemt Ofman de HET-planeet. Mensen die hier leven zijn eigenlijk alleen maar geïnteresseerd in dat wat je kunt bewijzen en meten. De wereld van de wetenschap, waar men zaken objectief, concreet en tastbaar wil maken. Daar komen fantastische technologieën en uitvindingen uit voort. “Door zaken te meten en te registreren, kun je ze plannen, controleren, beïnvloeden en beheersen. Dat is echt handig. Er is dan ook niets mis met deze wereld”, vervolgt Ofman, “behalve wanneer je denkt dat dit de enige energie of wereld is. Helaas kom ik nogal eens wat mensen tegen, met name in managementposities, die niet verder denken dan dat. Dat is jammer, want er zijn nog twee werelden die minstens zo relevant zijn.”
De WIJ lens
De tweede planeet die Ofman beschrijft is de zogenoemde WIJ-planeet. De mensen die hier wonen denken niet in wetenschappelijke benaderingen, maar zijn geïnteresseerd in wat er tussen mensen gebeurt, het intermenselijke verkeer. Hier gaat het over sfeer, over identiteit en over organisatiecultuur. Hoe gedragen mensen zich, hoe gaan we met elkaar om en wat vinden we juist? Hier gaat het dus niet om wat objectief meetbaar is, maar om wat je kiest. En om contact maken, ècht contact. En in contact gebeurt er van alles. Wanneer je het met elkaar hebt over waarden of over elkaars ervaring en beleving dan komt het tot leven. Door naar elkaar te luisteren en de dialoog aan te gaan kom je samen tot inzichten. Er gebeurt wat. En wat er gebeurt kun je niet beheersen, maar het ontstaat. Een totaal andere benadering dus dan de maakbaarheid van de bewoners van de HET-planeet.
De IK lens
Dan is er de derde planeet. De binnenwereld, je‘IK.’ Iedereen heeft een andere beleving en andere interesses. Hier gaat het om wat je boeit, wat je inspireert en waar je bloed sneller van gaat stromen? Wat maakt je enthousiast, waar krijg je energie van? Dat is dus puur subjectief, anders dan de objectiviteit van de HET-mensen. Hier gaat het niet om waarheid en juistheid, maar om schoonheid.
“Alleen als alle denkwerelden kloppen, dan is er succes.
Daar waar werelden elkaar ontmoeten is ruimte voor ontwikkeling.”
De clou van de lenzen
En wat is nou het geval? Alle drie de werelden zijn er altijd. Samen vormen ze een spanningsveld, als drie cirkels die elkaar overlappen. ‘Het’ als wereld van inhoud en inhoudelijkheid, ‘wij’ als wereld van verhouding en ‘ik’ als de wereld van houding ten opzichte van de wereld om je heen. Alleen waar alle werelden kloppen en elkaar ontmoeten is succes. Waar het dus omgaat is: klopt het inhoudelijk waar we mee bezig zijn? Klopt je houding, zoals je ermee omgaat, en klopt de verhouding. Ontbreekt één van deze drie, dan eindig je met…..niets.”
Driedimensionaal kijken
De sleutel lijkt te liggen in het ontwikkelen van een driedimensionaal bewustzijn. Door situaties door drie lenzen te bekijken en jezelf af te vragen ‘wat gebeurt er in mij’, ‘wat gebeurt er tussen ons’ en ‘waar gaat het inhoudelijk over’, ontstaat er focus op alle werelden. “Verdwaal niet in alleen de HET-wereld en in zaken als doelstellingen en resultaten.
Raak niet verstrikt in alleen je binnenwereld of in de vraagstukken die spelen in de WIJ-wereld, over bijvoorbeeld groepsdynamiek. Zet de situatie in het midden en kijk naar het gezamenlijke doel. Zoek daarbij naar andere thema’s, andere invalshoeken en ingangen. Op die manier krijgt elk thema drie dimensies.” Zoals innovatie bijvoorbeeld, waar veel bedrijven mee bezig zijn.
Zet het in het midden van de drie werelden, daar waar de overlap is. Voor innovatie heb je de juiste tools nodig, de HET-wereld, maar die alleen maken je niet innovatief. Daarvoor heb je ook de andere werelden nodig: de juiste houding (IK), zoals nieuwsgierigheid, en het juiste klimaat (WIJ) waarin je als organisatie innovatie stimuleert. Raak dus geïnteresseerd in alle werelden en zoek de weg naar het midden.
Het leren kennen van die werelden is het begin van grote veranderingen. Tijdens die ontdekkingstocht mag en kan verandering echter niet het doel zijn. Hoewel dit in de HET-wereld wel het geval is, is verandering in de IK- en WIJ-wereld een gevolg. Het volgt op écht contact maken, op elkaar zien, met elkaar praten en naar elkaar luisteren. Dat gebeurt niet door je medewerkers een tevredenheidsenquête in te laten vullen. Dat is een benadering puur en alleen vanuit de HET-wereld. Werkelijke interesse en écht luisteren is openstaan voor de verhalen van mensen, voor datgene wat hen werkelijk beweegt en inspireert. Op die manier integreer je alle werelden en ontstaat er een compleet, driedimensionaal beeld waarmee elke situatie te beïnvloeden is.